ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის სამეცნიერო ჟურნალი სტუდენტური წელიწდეული ჰუმანიტარული კვლევები |
|
|
ჰასანლუს თასის იკონოგრაფიის ანალიზი თეფე ჰასანლუ, რომელიც ურმიის ტბის სამხრეთით მდებარეობს, ერთერთ უძველეს არქეოლოგიურ ძეგლს წარმოადგენს.აღნიშნულ ძეგლზე არქეოლოგიური გათხრები 1956-1974 წ.წ. მიმდინარეობდა, პენსილვანიის უნივერსიტეტისა და მეტროპოლიტენ მუზეუმის მიერ, რობერტ დაისონის ხელმძღვანელობით. გათხრების შედეგად, 1958 წელს, ნაგებობის ნანგრევებში (ძვ.წ IX ს.) აღმოჩნდა ჰასანლუს ოქროს თასი. პროფესორი ედით პორადა„მარტჳლობაჲ და მოთმინებაჲ ევსტათი მცხეთელისაჲ“ - ავტორის მსოფლმხედველობის საკითხისთვის უცნობი ავტორის „მარტჳლობაჲ და მოთმინებაჲ ევსტათი მცხეთელისაჲ“ ორიგინალური და ერთ–ერთი უძველესი ქართული ჰაგიოგრაფიული ნაწარმოებია. თხზულება დაწერილია მეექვსე საუკუნის მეორე ნახევარში, არაუგვიანეს 70-იანი წლებისა. ნაწარმოებში მოთხრობილია, როგორ აწამა ირანის მარზპანმა ქრისტესთვის ერთგული, მცხეთაში გადმოსახლებული სპარსი, ცეცხლთაყვანისმცემელიამერიკული საშინელებათა ფილმების ევოლუცია საშინელებათა ფილმის ფენომენი კინოს შექმნისთანავე გაჩნდა. სანამ ძმებმა ლუმიერებმა 1895 წელს პირველი კინო შექმნეს, საზოგადოება უკვე შემაშინებელი ისტორიებით დაინტერესებული იყო. გოთიკის ჟანრი პოპულარული იყო როგორც ლიტერატურაში, ასევე თეატრში. მე-19 საუკენეში ცნობილი იყო ისეთი ნოველები, როგორიცაა ბრაამ სტოკერის „დრაკულა“ და მერი შელის „ფრანკენშტეინი“. გასაკვირი არ არის,გზის მოტივი და ლიმინალობის ანთროპოლოგიური თეორია (ჰერმან ჰესე „ნარცისი და გოლდმუნდი“ და გურამ დოჩანაშვილი „სამოსელი პირველი“) ლიტერატურის განვითარების სხვადასხვა ეტაპზე განსხვავებული იდეურ-ესთეტიკური ღირებულების ნაწარმოებები იქმნებოდა. სხვაობას განაპირობებდა ღირებულებათა სისტემა, სოციო-პოლიტიკური მდგომარეობა და სხვ. თუმცა, არსებობს გარკვეული ტიპის არქეტიპული სააზროვნო მოდელები, რომლებიც აქტუალობას განსხვავებულ დრო-სივრცულ თუ სოციო-კულტურულ არეალშიც ინარჩუნებს. ერთ-ერთი ასეთი მოდელიგალაკტიონ ტაბიძის ლექსების ინგლისურენოვანი თარგმანის თავისებურებანი თარგმანი არის გზა ერთი სამყაროდან მეორისაკენ, სად გადის ზღვარი მწერლის სამყაროსა და მთარგმნელის შესაძლებლობებს შორის? თარგმნისას რთულია, ზუსტი შესატყვისი მოუძებნო სიტყვებს და ისე გადაიტანო მეორე ენაში. ბოლო წლებში ინგლისურ ენაზე გალაკტიონ ტაბიძის არაერთი ლექსი ითარგმნა. განვიხილავთ გალაკტიონ ტაბიძის ორი ლექსს - ‘’სასაფლაონი’’ და ‘’რაც უფრო შორს ხარ’’,სადგარები ადრე ბრინჯაოს ხანის ქვაცხელების ნამოსახლარიდან სადგარები ადრე ბრინჯაოს ხანისქვაცხელების ნამოსახლარიდანსაკვლევითემა შეეხება ადრე ბრინჯაოს ხანის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ძეგლიდან-ქვაცხელებიდან მოპოვებულ მასალას, კონკრეტულად კი სადგარებს. როგორც ჩანს, მათ გამორჩეული მნიშვნელობა ჰქონდათ მტკვარ-არაქსის კულტურისთვის, რაც მისი გავრცელების მთელარეალში, ამ ტიპის არტეფაქტების ტიპობრივი და რაოდენობრივისიმრავლითაცომის საკრალურობა უძველესი დროიდან (გილგამეშის ეპოსის მიხედვით) ომი - სამყაროს ერთადერთი ჰიგიენაა ფ. მარინეტტი ყოფიერება ომიდან იბადება - ამბობდა ძველი ბერძენი ფილოსოფოსი ჰერაკლიტე. ქაოსიდან წესრიგი ომის შედეგად ჩნდება. ომი არის განსხვავებულობის და უთანასწორობის შედეგი: ბრძოლაკარი ლათინური გრამმატიკისა სამცხე-საათაბაგოს ოსმალთა მიერ დაპყრობის შემდეგ საფრანგეთ-თურქეთის ხელშეკრულებისთვის თავის შეფარების მიზნით ამ მხარის მოსახლეობის ნაწილმა კათოლიკური სარწმუნოება მიიღო. ასე გაჩნდა ამ მხარეში კათოლიკური ეკლესიები და ქართველი კათოლიკეები, მაგრამ ვითარება დაიძაბა საქართველოს რუსეთთან შეერთების შემდეგ. ცარისტულმა რუსეთმა საქართველოდან განდევნა კათოლიკე მღვდლები,ფიდელ კასტრო და კათოლიკური ეკლესია: გზა დევნიდან აღიარებამდე კაცობრიობის ისტორიის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან საკითხს ყოველთვის წარმოადგენდა ხელისუფლებისა და რელიგიის ურთიერდამოკიდებულება და გავლენა ხალხის მასებზე. ისტორიაში ასევე ხშირი იყო შემთხვევები, როცა საერო ხელისუფლება სასულიერო ხელისუფლებას ავიწროებდა იმის გამო, რომ ხალხზე ზედმეტად „უარყოფითი“ გავლენა არ მოეხდინათ. გარდა ამისა, იყო უპირატესობის ფაქტორიც, ვინსეპარატისტული მოძრაობა შოტლანდიაში სეპარატიზმი თანამედროვე მსოფლიოს ერთ-ერთ მნიშვნელოვან გამოწვევას წარმოადგენს.განსაკუთრებით აქტუალურია სეპარატისტული გამოსვლები ევროპაში, თითოეული მათგანი საფრთხეს უქმნის სხვა სახელმწიფოთა ერთობას , რადგან თანამედროვე მსოფლიოში მიმდინარე პროცესები ერთმანეთზე ე.წ. „დომინოს პრინცპით“ მოქმედებს.შოტლანდია ერთერთი იმათთაგანია რომელიც საუკუნეების მანძილზეწყლის მეტაფორები შუმერულ ეპიკურ ტექსტებში შუმერული და ზოგადად შუამდინარული ცივილიზაციისათვის წყალს განსაკუთრებული მნიშვნელობა ჰქონდა. შუამდინირათის მოსახლეობა, ტიგროსისა და ევფრატზე მასშტაბური საირიგაციო სამუშაოების შედეგად, წელიწადში ორ მოსავალს იღებდა. წყლის სწორი გამოყენება ქმნიდა დოვლათს, სამხრეთ სუამდინარულ მითოლოგიაში, წყალი ნგრევასთანაც ასოცირდებოდა, მათ ცნობიერებაში წარღვნის |